23 stycznia 2023 14:50 | Aktualności

160. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego

160 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczął się największy w XIX w. polski zryw narodowy – Powstanie Styczniowe. Walka z rosyjskim zaborcą zjednoczyła Polaków, Litwinów, Białorusinów i Ukraińców, odciskając piętno we wspólnej pamięci i stając się inspiracją dla kolejnych pokoleń bohaterów walk o wolność. Musimy złożyć hołd tym, którzy wtedy podjęli tę decyzję – szli do nierównego boju i ginęli, pozostawiając swoje rodziny i dzieci, osierocając ich na lata. To był obowiązek, który spełniali wobec narodu. Ich ofiara nie poszła na marne. Kolejne pokolenia spełniły swój obowiązek, pamiętając o nich. My także musimy nieść tę pamięć dalej i mówić, skąd jesteśmy.

Powstanie nie ominęło również naszej miejscowości i jej najbliższych okolic.

W lipcu 1863 r., w rejonie Polichny miała miejsce zwycięska potyczka partii T. Wierzbickiego z oddziałem piechoty rosyjskiej i kozakami. Oddział pułkownika Tomasza Wierzbickiego, złożony z dobrze uzbrojonych 350 strzelców i kawalerzystów, urządził 14 km na południowy wschód od Kraśnika (powiat zamojski), na leśnym trakcie zasadzkę na kolumnę Rosjan. Skutkiem słabego wyszkolenia powstańców zaskoczenie nie w pełni się powiodło. Jednak kolumna rosyjska została rozproszona i zmuszona do odwrotu. Rosjanie ponieśli znaczne straty (50 rannych i co najmniej 11 zabitych). Polaków poległo 14, a 29 zostało rannych.

W Blinowie Drugim znajduje się mogiła indywidualna zlokalizowana na cmentarzu parafialnym. W mogile pochowano por. Adama Romiszewskiego, adiutanta płk. Tomasza Wierzbickiego poległego pod Polichną 18 lipca 1863.

W Brzozówce nieopodal wsi w pobliżu lasu podworskiego znajduje się zbiorowa mogiła powstańców. Według miejscowej tradycji pochowano tu nieznaną liczbę powstańców poległych w bitwie pod Polichną - Stróżą stoczonej przez oddział płk. Tomasza Wierzbickiego 18 lipca 1863 r.

W Batorzu, w mogile położonej na cmentarzu parafialnym pochowano Marcina Borelowskiego „Lelewela”, Walischa - węgierskiego ochotnika i szefa sztabu Borelowskiego, oficerów Kalitę, Mrozowskiego, rotmistrza „Bolbę”, a także 28 powstańców nieznanych z nazwiska, poległych w bitwie pod Sowią Górą 6 września 1863 r. W cokole pomnika zamieszczono popiersie „Lelewela”. W bezpośrednim sąsiedztwie mogiły znajduje się drewniany słup pamiątkowy, ustawiony w 1992 r. przez delegację węgierską.

W tym miejscu, czyli około jednego kilometra na wschód od Batorza (powiat janowski – Roztocze Zachodnie),  w lesie poprzecinanym wąwozami,  6 września 1863 r. odbyła się bitwa powstańców styczniowych z żołnierzami rosyjskimi. Starcie to zostało nazwane bitwą pod Batorzem, albo bitwą na Sowiej Górze, z tym że ta druga nazwa jest mniej trafna, gdyż wzgórze Sowia Góra jest oddalone od miejsca boju o 2 km.  
Bitwa dla powstańców okazała się klęską. Zginęło wówczas ok. 30 powstańców wraz z ich dowódcą  pułkownikiem Marcinem Borelowskim „Lelewelem” i  majorem huzarów, baronem Wallischem – węgierskim ochotnikiem i szefem sztabu oddziału Lelewela. 47 powstańców zostało rannych.

Powstanie Styczniowe było największym i najdłużej trwającym z powstań przeciwko zaborcom o odzyskanie wolnej, suwerennej i niepodległej Rzeczypospolitej. – Powstanie trwało ponad 2 lata, wzięło w nim udział ponad 200 tys. ludzi, uczestnicząc w czynnej walce. 20 tys. powstańców zginęło, setki tysięcy cierpiały potem los Sybiru, los tułaczy, zostało pozbawionych majątków, szans na godne życie, szans na zdobycie wykształcenia, prześladowanych, miażdżonych.

Cześć ich pamięci !